Có thể nói, sự phát triển vượt trội của hệ sinh thái Ethereum trong năm 2021 đã gây ra một cú hit lớn với thị trường tiền mã hoá. Song, điều này đã dẫn đến một số vấn đề đối với các nhà phát triển dApp, bởi những giới hạn về khả năng mở rộng. Cũng chính lúc này, cải tiến về những giải pháp Layer 2 đã lên ngôi để trở thành tâm điểm tiếp theo của người dùng.
Và bên dưới đây, Bitcoincuatoi sẽ chia sẻ các so sánh 3 cái tên tiêu biểu nhất trong hệ dự án layer 2 trên Ethereum bao gồm Arbitrum, Metis và Optimism để bạn có được cái nhìn tổng quan nhất về chúng!
Rollups và Optimistic Rollups là gì?
Hiểu một cách đơn giản, Rollups là một giải pháp có thể nén những giao dịch sidechain hoặc off-chain thành một giao dịch độc nhất, sau đó gửi về lại Layer 1 để lưu trữ. Lúc này, cryptographic proof (bằng chứng mã hoá) cũng được tạo, để đảm bảo tất cả giao dịch bên trong gói nén có thể kiểm chứng riêng lẻ. Ưu điểm của Rollup chính là giúp giảm phí gas và làm tăng tốc độ giao dịch lên đáng kể. Trong Rollup có 2 loại phổ biến là Optimistic Rollups và ZK Rollups.
Vì cả Arbitrum, Metis và Optimism đều sử dụng Optimistic Rollups làm nền để phát triển dự án, do đó, mình sẽ nói chi tiết hơn về công nghệ này. Cụ thể, Optimistic Rollups cung cấp các cải tiến về khả năng mở rộng, vì chúng không thực hiện bất kỳ tính toán nào theo mặc định. Thay vào đó, sau mỗi giao dịch, thuật toán đề xuất trạng thái mới cho Mainnet, hoặc cần phải kiểm tra lại giao dịch. Với Optimistic Rollups, các giao dịch được ghi vào L1 Ethereum dưới dạng calldata, giúp tối ưu hơn nữa bằng cách giảm phí gas.
Tuy nhiên, ở mỗi dự án sẽ có cách triển khai và áp dụng công nghệ khác nhau. Do đó, chúng ta hãy cùng đi sâu vào phân tích từng hạng mục để so sánh.
Các điểm đáng chú ý của 3 dự án
Metis
Virtual Machine (VM)
Metis sử dụng VM tương thích với EVM là Metis Virtual Machine (MVM) với những khác biệt đáng kể về chức năng và tính năng. Trong MVM, điện toán và lưu trữ tại Layer 2 hoàn toàn được tách rời. Bên cạnh đó, Metis tích hợp với IPFS network thông qua IPFS resolver trong MVM, cho phép các hợp đồng chú tâm vào dữ liệu cố định, được lưu trữ trong IPFS.
Cấu trúc Rollups
Trong Metis, việc sequencing and batching (giải trình tự và phân đoạn) các giao dịch Layer 2 không được thực hiện bởi một trình tự duy nhất, mà là một pool. Các pool trình tự sẽ được chọn ngẫu nhiên để rollup các state roots và submit các giao dịch đến :ayer 1. Và tại L1, Metis triển khai một bộ hợp đồng cam kết của các batch.
Trình xác thực
Đây là nơi mà cả trình tự và trình xác minh cần phải được thế chấp. Điều này sẽ giải quyết một trong những vấn đề chính mà Metis đã xác định trong quá trình xác minh của nền tảng Optimism – thiếu stake của trình xác minh trong việc tạo fraud proofs.
Arbitrum
Virtual Machine (VM)
Arbitrium triển khai Arbitrium Virtual Machine (AVM) chịu trách nhiệm điều hành các hợp đồng layer 2.
Cấu trúc Rollups
Arbitrium sử dụng một single on-chain contract (hợp đồng on-chain độc nhất) để sắp xếp giao thức rollup. Tại bất kỳ thời điểm nào trong giao thức, có một số trạng thái của VM được xác nhận đầy đủ và cuối cùng hash của nó được lưu trữ on-chain. Để xác nhận các trạng thái được lưu trữ, những người tham gia có thể thực hiện quy trình Disputable Assertion (DA – Khẳng định gây tranh cãi) để chứng thực state-hash. Sau đó, VM có thể thực hiện một số bước tính toán cụ thể (như thực hiện hợp đồng, thanh toán và phát thải sự kiện tương ứng). Như vậy, Optimism sử dụng một số hợp đồng thông minh Layer 1 để cam kết state và thực hiện tại Layer 2.
Trình xác thực
Đây là giao thức hoàn toàn trustless (không cần sự tin cậy), vì bất kỳ người dùng nào cũng được quyền xác minh trạng thái của VM bằng cách tập trung vào branch.
Optimism
Virtual Machine (VM)
Layer 2 Virtual Machine (VM) mà Optimism sử dụng là Optimism VM (OVM) – một bản sửa đổi của Ethereum Virtual Machine (EVM) thay thế opcode EVM mới để thực hiện hợp đồng Layer 2. Theo đó, VM thực hiện hợp đồng thông minh xác định và chuyển đổi trạng thái giữa cả 2 Layer.
Cấu trúc Rollups
Dữ liệu giao dịch được nén và gửi đến hợp đồng L2. Sequencer chịu trách nhiệm “rollup” các giao dịch này trong “batch” và xuất dữ liệu về Ethereum, cung cấp khả năng khả dụng dữ liệu có thể được khởi chạy. Bất cứ ai cũng có thể gửi giao dịch mới lên Layer 1 và các giao dịch này được thêm vào trong hợp đồng Layer 1 hoạt động như một “Nhật ký chỉ dành riêng cho mọi giao dịch Layer 2”.
Trình xác minh
Với mỗi giao dịch, trình xác minh sẽ chịu trách nhiệm tải giao dịch và nếu không phù hợp, trình xác minh sẽ submit tất cả những giao dịch gốc.
So sánh cấu trúc giữa Arbitrum, Metis và Optimism
| Arbitrum | Metis | Optimism | |
| Công nghệ Rollups | Optimistic rollups | Optimistic rollups | Optimistic rollups |
| Quyền kiểm duyệt xác thực | Staking trên các chi nhánh | Thông qua Layer 2 ranger | Mọi người đều có thể là Validator |
| Virtual Machine (VM) | OptimisticVM | MetisVM | ArbitrumVM |
| Phương thức kiểm tra tính hợp lệ | Cấp quyền staking | On-chain fraud proofs từ Layer 2 ranger | On-chain fraud proofs từ những người tham gia |
| Cách thức xử lý stake | Người dùng xác định stake | Stake linh động dựa trên giá trị chốt của giao dịch | Stake cố định |
| Thời gian xác thực | 1 hoặc vài ngày | 1 hoặc vài giờ | Ít nhất 7 ngày |
| Khả năng trì hoãn do lỗi | Thấp. Không cần tính toán fraud proofs | Trung bình thấp. Nhà kiểm duyệt sẽ stake vào hệ thống | Cao. Mọi người đều có thể gửi fraud proofs để hoãn |
| Bộ nhớ phi tập trung | – | Tích hợp IPFS | – |
| Khả năng mở rộng | Trung bình thấp | Cao | Trung bình |
| Permission Layer | Không | Có | Không |
| Tương thích EVM | Có | Có | Có |
| Quy trình xác minh | Không kiểm tra song song | Hoạt động song song với Layer 2 ranger | Hoạt động song song với các lệnh stake |
So sánh Тotal value locked (TVL) của 3 dự án
Bên cạnh những yếu tố được điểm ở trên, thì Тotal value locked (TVL) cũng là một trong những yếu tố quan trọng khác. Trong đó, TVL là tổng giá trị tài sản khóa lại trong hợp đồng thông minh của DeFi. Điều này đại diện cho số lượng tài sản hiện đang bị giữ trong một giao thức cụ thể. Và nhìn chung, vì TVL được xem như một trong những cơ sở hàng đầu để đo lường tình trạng của dự án.
| Arbitrum | Metis | Optimism | |
| TVL | 1.98 tỷ USD | 779.63 triệu USD | 319.52 triệu USD |
| Mức biến động từ 01/01 – 15/03/2022 | +11.86% | +723.62% | -14.53% |
Dựa vào số liệu trên, Arbitrum hiện đang chiếm ưu thế lớn khi so sánh với dự án Layer 2 còn lại trên Ethereum. Trong đó, Arbitrum có lượng TVL là 1.98 tỷ USD, hơn 50% so với Metis. Dự án này cũng là một cái tên được khá nhiều người chú ý gần đây đã ghi điểm khi tăng trưởng khủng với 723.62% trong hơn 3 tháng, để chạm mức TVL ở khoảng 779.63 triệu USD. Và cuối cùng là Optimism với TVL ở ngưỡng 319.52 triệu USD.
Nhìn chung, cả ba dự án đều đang cho thấy được những số liệu TVL vô cùng nổi bật. Song, Metis lại là một dự án được đánh giá có mức tăng trưởng tốt nhất. Bởi lẽ mặc dù chỉ mới ra mắt vào tháng 9/2021 và chỉ hoạt động với hơn 6 tháng, nó đã có cho mình một vị trí khá vững chắc trong bảng xếp hạng những dự án Layer 2 trên Ethereum.
Lời kết
Có thể thấy, Arbitrum, Metis và Optimism hiện đang là những cái tên tiêu biểu nhất trong danh sách những dự án Layer 2. Và mặc dù Arbitrum hiện đang chiếm được thị phần lớn khi sở hữu tận 2.85 tỷ USD theo TVL, song, nó vẫn đang tồn tại một số điểm yếu nhất định khi chưa cập nhật và tích hợp những yếu tố phát triển mới.
Mặt khác, Metis thì lại cho thấy sự nổi trội của mình khi có khả năng mở rộng cao, bộ nhớ tích hợp IPFS và thời gian xác thực nhanh chỉ trong vài giờ. Đồng thời, con số về TVL của dự án cũng rất tiềm năng khi đã giữ vị trí thứ 2 trong bảng xếp hạng Layer 2 của Ethereum. Điều này cho thấy Metis hiện đang rất thành công với những kế hoạch mà họ đã thực hiện trong thời gian qua.
Phowr
—
* Thông tin trong bài viết chỉ mang mục tiêu chia sẻ và cung cấp kiến thức, không phải là lời khuyên tài chính. “Do your own research!” Hãy tự nghiên cứu trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
