Solana là một mạng blockchain phát triển tập trung vào các giao dịch nhanh chóng và thông lượng cao. Nó sử dụng một phương pháp đặt lệnh giao dịch độc đáo để cải thiện tốc độ. Người dùng có thể thanh toán phí giao dịch và tương tác với các hợp đồng thông minh với SOL, tiền mã hoá gốc của mạng.
Solana là gì?
Solana là một blockchain thế hệ thứ ba hỗ trợ một loạt các giải pháp DeFi, bao gồm phát triển DApps (các ứng dụng phi tập trung) và các hợp đồng thông minh. Solana không giống các blockchain khác ở chỗ nó sử dụng thuật toán đồng thuận kết hợp giữa PoH (Proof-of-History) và PoS (Proof-of-Stake), cho phép thực hiện tới 700,000 TPS (số lượng giao dịch xử lý trong mỗi giây) và thời gian khối 400ms.
Solana được thành lập vào 2017 bởi Anatoly Yakoveno – giám đốc kỹ sư cấp cao của Qualcomm. Nó được triển khai trong đợt bùng nổ ICO năm 2017 và huy động được 25 triệu USD vốn từ nhà nước và các tư nhân. Các nhà phát triển hy vọng với những ưu điểm mà Solana có được như tốc độ cao và chi phí thấp, thì nó sẽ ngày càng được mở rộng quy mô hơn nữa để cạnh tranh với bộ xử lý thanh toán của Visa hoặc Paypal.
Proof-of-History (PoH) – Bằng chứng lịch sử là gì?
Bitcoin sử dụng cơ chế đồng thuận được gọi là PoW (Proof-of-Work) để các thợ đào để xác thực các giao dịch và tạo ra BTC mới. Cardano sử dụng cơ chế đồng thuận được gọi là PoS (Proof-of-Stake) giúp những người tham gia vào mạng lưới stake token của riêng họ để có cơ hội xác thực giao dịch, kiếm token mới được mint (đúc) và phí.
Trong cả hai trường hợp trên, tất cả các máy tính trong mạng lưới cần phải đi đến thống nhất về một số sự điểm nhất định, bao gồm cả thời điểm một giao dịch diễn ra. Riêng Solana sử dụng sự kết hợp giữa PoS và một cơ chế mới – PoH.
Proof-of-History (PoH) được thiết kế để giữ thời gian giữa các máy tính trên một mạng lưới phi tập trung mà không cần tất cả các máy tính phải liên kết đến nó và đi đến một thỏa thuận. Nói cách khác, PoH là một cách để cải thiện thời gian xác nhận thứ tự giao dịch. Khi kết hợp với PoS, việc chọn trình xác thực tiếp theo cho một khối sẽ dễ dàng hơn nhiều. Các node cần ít thời gian hơn để xác thực thứ tự giao dịch.
Token SOL là gì?
SOL là token gốc của Solana, hoạt động như một token tiện ích. Bạn có thể stake SOL trên FTX và ví Solana hoặc có thể mua trên các sàn giao dịch. Những người sở hữu SOL có thể trở thành validator (người xác thực) cho mạng lưới để có cơ hội kiếm SOL và giảm phí.
Các thông tin cơ bản về token của Solana
- Tên viết tắt: SOL
- Contract Address: 0x22c421ba4717edaf6b6bda424207a7335e8f0e52
- Blockchain Platform: Solana
- Token Standard: SPL
- Total Supply: 500,000,000 SOL
Mục đích sử dụng SOL
- Phí: SOL sẽ được sử dụng để thanh toán phí giao dịch phát sinh khi sử dụng mạng lưới blockchain của Solana.
- Phần thưởng: SOL được dùng làm phần thưởng cho stake hoặc các node nhằm đảm bảo sự hoạt động ổn định của mạng lưới.
- Quản trị: Người sở hữu SOL có thể bỏ phiếu về các đề xuất nâng cấp và quản trị trong tương lai mà cộng đồng đề xuất.
Giống với Ethereum, Solana cũng cho phép các nhà phát triển xây dựng các hợp đồng thông minh và tạo các dự án dựa trên blockchain. SOL sử dụng giao thức SPL – tiêu chuẩn token của blockchain Solana, tương tự như ERC20 trên Ethereum.
Phân bổ
SOL có 500 triệu token phân bổ theo tỷ lệ như sau:
- 16.23% bán ở vòng Seed Sale
- 12.92% bán ở vòng Founding Sale
- 5.18% bán ở vòng Validator Sale
- 1.88% bán ở Strategic Sale
- 1.64% bán qua đấu giá trên CoinList
- 12.79% nắm giữ bởi đội ngũ phát triển
- 10.46% thuộc về Solana Foundation.
- 38.89% thuộc ngân sách cho hoạt động cộng đồng.
Tiện ích của token SOL
Solana được thiết kế để thúc đẩy một nền kinh tế lành mạnh, tự duy trì lâu dài với các khuyến khích người tham gia phù hợp với bảo mật và phân cấp của mạng. Những người tham gia chính trong nền kinh tế này là validator (người xác thực). Các kênh chuyển tiền chính của người tham gia được gọi là phần thưởng và phí giao dịch dựa trên giao thức.
Phí giao dịch (P2P) gắn liền với các tương tác như một động lực và khoản bồi thường cho việc thực hiện một giao dịch được đề xuất.
Phần thưởng dựa trên giao thức được tạo ra từ các đợt phát hành lạm phát theo lịch trình lạm phát do giao thức xác định. Những phần thưởng này sẽ tạo thành tổng phần thưởng dựa trên giao thức được phân phối cho khách hàng xác thực, phần còn lại được lấy từ phí giao dịch. Có khả năng phần thưởng dựa trên giao thức sẽ được triển khai dựa trên lịch trình phát hành đã xác định trước và nó sẽ thúc đẩy phần lớn khuyến khích người tham gia tham gia vào mạng.
Các phần thưởng dựa trên giao thức này được tính theo từng giai đoạn và được phân phối trên cổ phần được ủy quyền đang hoạt động và bộ xác thực. Tỷ lệ lạm phát hàng năm dựa trên một lịch trình phi lạm phát được xác định trước. Điều này cung cấp cho mạng lưới khả năng dự đoán nguồn cung, hỗ trợ sự ổn định và an ninh kinh tế lâu dài.
Staking và thanh toán phí
Solana sử dụng thuật toán đồng thuận Delegated Proof of Stake để khuyến khích các token holder xác thực giao dịch. Tất cả các khoản phí sẽ được thanh toán bằng SOL và sẽ được burn để giảm tổng cung của Solana.
Cơ chế giảm lạm phát này khuyến khích nhiều holder tham gia hơn, dẫn đến tăng cường bảo mật mạng lưới.
Quản trị (governance)
Được sử dụng với mục đích voting (bầu chọn) trong tương lai.
Chẳng hạn, nếu các sản phẩm tài chính được xây dựng trên giao thức Solana, SOL sẽ đóng vai trò thế chấp cơ bản cho các ứng dụng (tương tự như MakerDAO dùng ETH để thế chấp cho DAI).
Các công nghệ chính của Solana
Solana đã phát triển 8 công nghệ chính, bao gồm:
- Giải pháp PoH: Thuật toán đồng thuận xác minh thứ tự và thời gian giữa các giao dịch, giúp giảm tải cho các node trong quá trình xử lý block bằng các cung cấp một phương tiện mã hóa thời gian vào blockchain.
- Cơ chế đồng thuận Tower BFT: Phiên bản PBFT được tối ưu hóa của PoH được tập trung vào việc cung cấp một bản sao máy trạng thái, chịu được các lỗi Byzantine (các node độc hại). Thuật toán này được thiết kế để hoạt động trong những hệ thống không đồng bộ và được tối ưu hóa để có hiệu suất cao.
- Giao thức truyền blockchain Turbine: Nó sẽ chia các dữ liệu thành các đơn vị nhỏ để giúp dữ liệu được truyền đến các node bên trong blockchain một cách dễ dàng hơn. Nó giúp Solana giải quyết vấn đề băng thông và tăng khả năng giải quyết các giao dịch nhanh hơn.
- Giao thức chuyển tiếp giao dịch ít mempool Gulfstream: Tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình nhận và chuyển tiếp giao dịch ngay cả trước khi tập hợp xong các block chờ xác nhận tiếp theo trên Solana.
- Công cụ xử lý giao dịch song song Sealevel: Các hợp đồng thông minh (smart contract) chạy song song với nhau để đạt được thời gian chạy hiệu quả hơn cho Solana.
- Đơn vị xử lý giao dịch Pipelining: Khi có một luồng dữ liệu đầu vào cần được xử lý theo một chuỗi các bước và có các phần cứng khác nhau chịu trách nhiệm cho từng bước, Pipelining sẽ đảm bảo rằng tất cả các bộ phận của phần cứng luôn hoạt động hiệu quả.
- Bộ nhớ mở rộng theo chiều ngang Cloudbreak: Thiết lập cấu trúc dữ liệu nơi các giao dịch được xử lý trong một phần mềm có chức năng tận dụng mọi phần cứng chịu trách nhiệm lập chỉ mục dữ liệu, giúp Solana đạt được khả năng mở rộng cao mà không có rủi ro về phân mảnh cơ sở dữ liệu.
- Lưu trữ sổ cái Archivers: Cho phép mọi node sao chép thông tin từ blockchain theo không gian có sẵn trên phần cứng của chúng.
Các công nghệ trên đã tạo ra một mạng lưới có hiệu suất cao – thời gian khối là 400ms và có khả năng thực hiện 700,000 TPS. Bạn có thể so sánh với thời gian khối của Bitcoin – 10 phút và Ethereum – 15 giây để thấy được hiệu suất mà nó mang lại lớn đến mức nào.
Hệ sinh thái của Solana
Solana đã hoàn thành xong cầu nối quan trọng Wormhole, kết nối hệ sinh thái Solana với Ethereum và vẫn đang tích cực liên kết với các hệ sinh thái tiềm năng khác.
Hệ sinh thái Solana đang mở rộng nhanh chóng với sự tích hợp của nhiều dự án chất lượng, không chỉ từ những hệ sinh thái khác chuyển qua mà được xây dựng từ chính nền tảng Solana như Maps.me, KIN, Raydium, Oxygen, Audius…
Mình sẽ giới thiệu một vài cái tên nổi bật trong từng hệ sinh thái Solana nhé.
Wallet
- Coin98 Wallet: Ví lưu trữ tài sản tiền mã hoá non – custodial, hỗ trợ gửi và nhận token SOL, cũng như token trên nhiều chain khác như Smart Binance Chain, Polkadot,…Coin98 Wallet cũng hỗ trợ giao dịch DEX trên ứng dụng điện thoại.
- Math Wallet: Ứng dụng đã có sẵn trên iOS, Android và có thể được sử dụng để gửi và nhận token SOL.
- Trust Wallet: Ứng dụng ví có thể được sử dụng để gửi và nhận token SOL, thuộc loại ví multi wallet, hỗ trợ lưu trữ nhiều loại crypto của nhiều nền tảng.
- Exodus: Ví tiền điện tử hỗ trợ các tài sản trên nền tảng Solana.
- Swipe: Crypto-fiat gateway (cổng giao dịch tiền điện tử) cho phép tiền điện tử được sử dụng là tiền fiat trong cuộc sống hàng ngày được xây dựng trên blockchain Ethereum.
- Ledger: Ví lạnh, hỗ trợ lưu trữ tài sản Crypto, Ledger Nano X và Nano S đã hỗ trợ lưu trữ token SOL.
Tool & Explorer
- SolGSN: Dự án triển khai Gas station trên Solana.
- SoproX: Công cụ giúp các nhà phát triển tạo một chương trình trên Solana Rust mà không cần xây dựng cấu hình.
- Solana Explore: Nền tảng cho phép người dùng tra cứu các giao dịch và tài khoản trên nền tảng Solana.
- Solanascan: Trình khám phá Block và là nền tảng phân tích cho Solana.
- Solana Beach: Nền tảng hỗ trợ khám phá Solana blockchain, bao gồm các dữ liệu thống kê, trình xác thực, số liệu token,…
Application
- Dfuse: Công ty Blockchain API hỗ trợ truyền tải các cập nhật trạng thái theo thời gian thực, hỗ trợ tìm kiếm nhanh chóng và cung cấp dịch vụ bảo đảm các giao dịch không thể thay đổi.
- Civic: Nền tảng nhận dạng danh tính phi tập trung có khả năng xác minh danh tính theo yêu cầu, an toàn với chi phí thấp.
- Human Protocol: Ứng dụng toàn cầu, hỗ trợ tổ chức, đánh giá và đền bù sức lao động của con người.
- Kin: Blockchain được xây dựng dành riêng cho người tiêu dùng chính thống. Kin blockchain có thể xử lý hàng triệu yêu cầu mỗi ngày và hiện xử lý hơn 99% giao dịch trong vòng chưa đầy 10 giây.
- SPL Token UI: Nền tảng cho phép tạo và quản lý các token SPL.
Infrastructure
- The Graph: Protocol cho phép Indexing và truy vấn Data từ Blockchain. Bất kỳ ai cũng có thể truy cập để xây dựng và publish các API gọi là Subgraph, giúp việc truy cập Data từ Blockchain dễ dàng hơn.
- Akash: Thị trường điện toán đám mây an toàn, minh bạch và phi tập trung, kết nối những người cần tài nguyên máy tính (client) với những người có năng lực tính toán để cho thuê (provider).
- Velas: Hệ sinh thái và Blockchain DPoS vận hành bằng trực giác nhân tạo, giúp các giao dịch trở nên an toàn, có thể tương tác, có khả năng mở rộng cực cao.
- Hummingbot: Phần mềm mã nguồn mở cho phép xây dựng và chạy các chiến lược giao dịch có thể tùy chỉnh, giúp tự động hóa các giao dịch tiền điện tử trên các sàn giao dịch.
- Blockchain Service Network: Mạng lưới cơ sở hạ tầng công cộng toàn cầu đa đám mây, đa cổng thông tin và đa khuôn khổ.
- Wormhole: Cây cầu hai chiều đầu tiên kết nối Ethereum với Solana.
- Magic: Dự án giúp dễ dàng tích hợp các ứng dụng với Ethereum, cung cấp các lựa chọn thay thế dễ sử dụng cho ví Web3 (ví dụ như MetaMask) cho người dùng cuối cùng và các nhà phát triển.
DeFi
- Serum: Nền tảng phi tập trung đầy đủ (fully decentralized) đồng thời là sàn giao dịch phi tập trung (DEX – decentralized exchange) được xây dựng trên Solana blockchain. Serum mong muốn tạo ra một hệ sinh thái DeFi mang lại trải nghiệm tốt nhất cho user.
- Raydium: AMM được xây trên Solana, Raydium có hầu hết các tính năng cần thiết của một DEX, bao gồm Swap, Orderbook, Farming, Pools.
- ChainLink: ChainLink là cầu nối chuyển tiếp thông tin, dữ liệu từ thế giới thực vào Blockchain và ngược lại.
- Terra: Terra là dự án blockchain cho lĩnh vực thương mai điện tử. Dự án tạo ra đồng stable coin của riêng họ (hoặc riêng từng sàn TMDT) để thanh toán và giảm phí giao dịch.
- Tether: Stablecoin được gắn với đồng USD, hiện đang là stablecoin số 1 thị trường
- Oxygen: Giao thức trung gian hỗ trợ các dự ánDeFi, đồng thời dự án cũng phát triển Ví phi tập trung, hỗ trợ nền tảng Ethereum và Solana.
- Orca: Sàn giao dịch tiền điện tử thân thiện với người dùng đầu tiên trên nền tảng Solana
- Anchor: Giao thức tiết kiệm nhằm mục đích tạo ra một sản phẩm tiết kiệm đơn giản và tiện lợi với sức hấp dẫn rộng rãi đối với người dùng hàng ngày.
Đội ngũ phát triển
Dự án Solana được phát triển bởi các chuyên gia công nghệ đến từ các tập đoàn hàng đầu thế giới như Qualcomm, Intel và Dropbox. Trong đó, phải kể tới:
- Anatoly Yakovenko – Đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Solana: Ông đã lãnh đạo việc phát triển hệ điều hành tại Qualcomm, hệ thống phân tán tại Mesosphere và công nghệ nén dữ liệu tại Dropbox. Ông cũng nắm giữ năm bằng sáng chế cho Solana, Dropbox và Qualcomm.
- Raj Gokal – Đồng sáng lập và COO của Solana: Là một doanh nhân kỳ cựu với hơn 10 năm quản lý sản phẩm và tài chính. Raj từng là Giám đốc Quản lý Dự án tại Omada Health. Trong thời gian đó, công ty đã tăng trưởng lên 10 lần và hoàn thành gọi vốn Series C trị giá 48 triệu USD.
- Grg Fitzgerald – Đồng sáng lập và CTO của Solana: Greg đã có 11 năm làm việc tại Qualcomm, nơi ông đã đóng góp vào sự phát triển chuỗi công cụ LLVM của họ và lãnh đạo nhóm cơ sở hạ tầng web và tin nhắn.
- Eric Williams – Đồng sáng lập và Trưởng nhóm khoa học dữ liệu & tokenomics: Eric nhận bằng Tiến sĩ từ Đại học Columbia, nghiên cứu hạt Higgs tại CERN. Ông đã hoàn thành nghiên cứu postdoc tại Trung tâm Ung thư Memorial Sloan Kettering và lãnh đạo khoa học dữ liệu tại Omada Health.
- Team cũng có những cá nhân với kinh nghiệm quản lý trong ngành giao dịch tiền điện tử. Nguồn lực này sẽ là đòn bẩy hoàn hảo cho các dự án trong hệ sinh thái liên quan như Serum.
Lời kết
Khả năng mở rộng là một trong những thách thức lớn nhất khi nói về các công nghệ blockchain. Khi các mạng lưới phát triển, chúng thường gặp phải những hạn chế về tốc độ giao dịch và thời gian xác nhận.
Solana được sinh ra để giải quyết những vấn đề đó và hiện tại nó đang hoàn thành rất tốt. Trong tương lai, hy vọng Solana sẽ mở rộng quy mô hơn nữa để cạnh tranh với bộ xử lý thanh toán của Visa hoặc Paypal.
Biên tập và tổng hợp – Bitcoincuatoi
—
* Thông tin trong bài viết chỉ mang mục tiêu chia sẻ và cung cấp kiến thức, không phải là lời khuyên. “Do your own research!” Hãy tự nghiên cứu trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
