Nhìn lại năm 2018, một số lượng lớn các dự án theo hướng “Blockchain + Social” đã xuất hiện trên thị trường, chẳng hạn như Lianxinhuxin, TTC Protocol,… Tuy nhiên, do Web2.0 khi ấy vẫn còn chiếm khá nhiều ưu thế, số lượng người dùng tham gia ít ỏi, và những hạn chế của mô hình sinh thái, hầu hết các dự án đã biến mất từ lâu.
Tuy nhiên, với sự phát triển mạnh mẽ của DeFi, lĩnh vực này một lần nữa lại trỗi dậy và được thị trường ưa chuộng trở lại. Từ đó, một mô hình mới kết hợp giữa Social với DeFi đã được hình thành – SocialFi.
Vậy SocialFi là gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến phương tiện truyền thông xã hội mà chúng ta sử dụng ngày nay? Anh em hãy đọc ngay bài viết để tìm ra câu trả lời nhé!
SocialFi là gì?
SocialFi, viết tắt của “Social Finance”, là một thuật ngữ đại diện cho sự hợp nhất của mạng xã hội và tài chính phi tập trung (DeFi).
Về cơ bản, SocialFi là bước tiến hóa tiếp theo trong phương tiện truyền thông xã hội dựa trên Blockchain. Nó tận dụng tất cả các lợi ích của Blockchain trong khi bổ sung thêm NFT và các dịch vụ DeFi, chẳng hạn như yield farming.
Nền tảng SocialFi có thể do người dùng của họ sở hữu và quản lý một phần, vì social token (token dành cho cộng đồng) cho phép mọi người bỏ phiếu cho các đề xuất và quyết định tương lai của dự án, tương tự như các tổ chức tự trị phi tập trung (DAO).
Chỉ từ đầu năm 2022 đến nay, SocialFi đã đạt được một vài thành tựu nhất định:
- Nhận 100 triệu đô la tài trợ từ Solana Ventures cho các công ty khởi nghiệp trên mạng xã hội Web3.
- Paradigm, một công ty đầu tư mạo hiểm, đã công bố 2.5 tỷ đô la tài trợ cho các công ty khởi nghiệp Web3 và tiền mã hóa.
- 33 social token đã được thêm vào nền tảng Coingecko.
- Một chương trình đầu tư 500 triệu đô la từ Binance Smart Chain đã đề cập đến SocialFi như một lĩnh vực quan tâm chính.
- Hơn 200,000 nhà giao dịch tiền mã hóa được kết nối trên Torum.
- The Boom đã khởi động quỹ người sáng tạo trị giá 1 triệu đô la để tạo động lực cho những người sáng tạo nội dung.
- SoFi đã huy động được 3 tỷ đô la thông qua 20 vòng.
- 200 người sáng tạo nội dung đã tạo token của riêng họ thông qua ROLL.
SocialFi hoạt động như thế nào?
Trái ngược với phương tiện truyền thông xã hội truyền thống, nơi các công ty lưu giữ tất cả dữ liệu trên một máy chủ trung tâm, mạng SocialFi truyền tải dữ liệu trên toàn bộ các node và tất cả những người giúp duy trì chức năng đều được thưởng về mặt tài chính. Do đó, bảo mật tổng thể được cải thiện và vi phạm dữ liệu được giảm thiểu.
Phần thưởng tài chính cũng là một trong những lợi thế chính mà nền tảng SocialFi cung cấp so với phương tiện truyền thông xã hội truyền thống. Người dùng và người tạo nội dung có thể thu được lợi ích tiền tệ trực tiếp cho việc xuất bản và chia sẻ nội dung.
Doanh thu quảng cáo trên SocialFi được phân bổ công bằng, có nghĩa là người sáng tạo nội dung có thể kiếm được nhiều thu nhập hơn thông qua quảng cáo bằng mạng SocialFi.
Social token là gì?
Social token là token được hỗ trợ bởi danh tiếng, thương hiệu hoặc cộng đồng của một người. Ngoài ra, các social token được xây dựng trên tiền đề rằng giá trị cộng đồng của chúng sẽ tiếp tục tăng lên, trong đó việc mint, phân phối và vốn hóa nội dung là các khái niệm chính của dự án hiện tại.
Các loại social token
Personal token
Personal token là token dành cho người hâm mộ. Thử tưởng tượng bạn sở hữu một cộng đồng fan, personal token chính là cầu nối giúp bạn tương tác và giữ mối quan hệ với các fan của mình.
Ví dụ: $ROLL, $WHALE, $RALLY,…
Community token
Đây là các token được phát hành bởi một cộng đồng người tham gia nhất định. Tương tự như các đồng crypto trong nhiều dự án hiện hành, chủ sở hữu community token có thể tham gia stake nhận thưởng, public sale, đưa ra đề xuất phát triển mạng lưới,…
Ví dụ: $WRITE, $KARMA,…
Social platform token
Đây là một dạng token được phát hành bởi các nền tảng social. Trong tương lai, các mô hình mạng xã hội phổ biến như Twitter, Facebook sẽ phát hành dạng token này cho người dùng.
Ví dụ: $ZORA,…
Social token được sử dụng để làm gì?
- Thanh toán: Các fan có thể sử dụng social token để mua lại những sản phẩm của các KOL, các brand phát hành.
- Gây quỹ: Các KOL, các cộng đồng có thể gây quỹ thông qua social token. Và quá trình này diễn ra hoàn toàn minh bạch nhờ tính chất của Blockchain. Sẽ không còn phải thông bên thứ ba nào kiểm soát và quản lý cho những hoạt động đó. Dẫn đến những yếu tố như sao kê là không còn cần thiết.
- Quản trị: Với những cộng đồng phát hành social token, có thể thông qua cơ chế bỏ phiếu để quyết định hướng phát triển tiếp theo của cộng đồng đấy (cơ chế tương tự như một DAO).
- Mang lại giá trị cho người sở hữu: Lấy ví dụ về Dogecoin (DOGE), là một token không có giá trị về mặt ứng dụng. Nhưng nhờ cộng đồng lớn mạnh, đã thúc đẩy hiệu ứng mạng lưới (Network Effect) và khiến cho dự án góp mặt trong top những dự án có vốn hóa hàng đầu thị trường. Nhờ đó mang lại những giá trị về mặt vật chất cho người sở hữu nó.
Những dự án Social token nổi bật hiện nay
1/ Rally (đã list Coinbase): Rally là nền tảng cho phép người dùng tạo các Social token riêng.
2/ Bitclout (đã list Coinbase): BitClout là một dự án nhằm xây dựng một mạng xã hội nơi tất cả người dùng có thể tham gia và đầu tư vào Crypto. BitClout cung cấp các tính năng của một nền tảng mạng xã hội, bao gồm chia sẻ bài đăng và hình ảnh, người theo dõi, khung thời gian và cả chức năng bình luận.
3/ Mask network: Mask Network là một cổng thông tin cho phép người dùng truy cập vào thế giới Web 3.0 bằng cách gửi các tin nhắn được mã hóa hoặc token. Đồng thời cho phép truy cập dApp trên các mạng xã hội truyền thống và phi tập trung.
4/ Audius: Audius là một nền tảng phát nhạc trực tuyến phi tập trung dựa trên blockchain. Dự án được ra đời với mục đích cung cấp cho các nghệ sĩ và người quản lý nhiều quyền kiểm soát hơn đối với các sáng tạo âm nhạc của mình.
5/ The husl: HUSL là thương hiệu âm nhạc xây dựng trên Metaverse, nơi bạn có thể thu thập các NFT, được tham gia các sự kiện đặc biệt với các nghệ sĩ nổi tiếng và hơn thế nữa.
6/ Gari: Gari Network là dự án cung cấp một ứng dụng có tên Chingari, nền tảng chia sẻ video ngắn phát triển nhanh nhất của Ấn Độ.
5 thành phần chính của SocialFi
Hiện tại, SocialFi vẫn là một khái niệm rất mới và vẫn chưa có định nghĩa rõ ràng về SocialFi là gì. Tuy nhiên, các thành phần của SocialFi có thể được chia đại khái thành các mục như sau:
Xã hội
Các nền tảng như Facebook và Instagram thành công nhờ sự kết nối giữa các cộng đồng. SocialFi lấy cộng đồng này và nâng cao tính tập trung của nền tảng để đạt được các mục tiêu của Web3.0.
Nội dung
SocialFi chủ yếu được xây dựng trên các nền tảng sáng tạo như văn bản, nghệ thuật, âm nhạc,…
DeFi (Tài chính phi tập trung)
Các dự án SocialFi phát hành social token và NFT để tạo ra giá trị trong cộng đồng.
DAO (Tổ chức tự trị phi tập trung)
SocialFi không có nền tảng tập trung để quản lý cộng đồng. Thay vào đó, mọi người đều đóng góp vào nền tảng, vì vậy DAO (tổ chức tự trị phi tập trung) là một yếu tố quan trọng.
DID (Định danh phi tập trung)
Các hành động trên chuỗi, các mối quan hệ trên chuỗi, thành tích trên chuỗi, tất cả đều tồn tại trên Ethereum mãi mãi. Đây như là một sự chứng thực cho anh em.
Tại sao SocialFi ngày càng phổ biến?
● Người dùng có thể tận hưởng nhiều quyền tự do và lợi ích hơn từ các mạng xã hội phi tập trung.
● Có sự gia tăng về quyền riêng tư, thu hút người dùng vì nó không bị kiểm soát bởi các tập đoàn lớn và dữ liệu người dùng sẽ không bị rò rỉ cho các tập đoàn này.
● Người dùng có toàn quyền kiểm soát việc chia sẻ nội dung và kiếm tiền của họ. Nó có thể giúp loại bỏ sự kiểm duyệt của người dùng và bảo vệ tài khoản của họ không bị xóa/ hủy kích hoạt.
● Nó có tiềm năng tạo ra một số ứng dụng, tất cả đều tập trung vào người tạo nội dung và bảo vệ công việc cũng như quyền riêng tư của họ.
● Các ứng dụng SocialFi sử dụng token kỹ thuật số là một cách giao dịch nhanh chóng và thân thiện với môi trường.
Các ông lớn social gia nhập không gian SocialFi
Facebook / Meta
Với cơ sở người dùng ước tính hơn 2.89 tỷ người vào năm 2021, không có gì ngạc nhiên khi Facebook thống trị không gian giao tiếp trong Web 2.0. Hiện tại, Meta đang cố gắng để xây dựng Metaverse truyền thông xã hội lớn nhất thế giới.
Mark Zuckerberg đã tiết lộ rằng nền tảng chia sẻ hình ảnh và video Instagram đang xem xét sẽ sớm tích hợp NFT trên nền tảng này, sớm nhất là trong vài tháng tới. Trước đó, một số nguồn tin cho biết công ty đã lên kế hoạch tích hợp NFT vào hai nền tảng mạng xã hội gồm Facebook và Instagram sẽ cho phép người dùng sử dụng NFT để làm hình ảnh đại diện, mint NFT và công ty cũng sẽ tạo marketplace để người dùng thuận tiện trao đổi.
Với kế hoạch tích hợp tiền mã hóa vào nền tảng của họ, Twitter đã triển khai một tính năng mới cho phép người dùng tài khoản Twitter Blue của họ khoe NFT dưới dạng avatar.
Không bỏ lỡ cơ hội xuất hiện trong không gian SocialFi, Reddit đã theo sát Twitter với việc giới thiệu avatar NFT. Ngoài kế hoạch tạo ra một thị trường NFT trong tương lai gần, gã khổng lồ truyền thông xã hội có kế hoạch chuyển đổi điểm Karma của mọi người thành token social.
YouTube
Là một phần trong nỗ lực mở rộng hệ sinh thái của họ, YouTube đã bắt đầu xem xét NFT như một nguồn doanh thu thay thế cho những người sáng tạo của họ. Để bắt đầu, YouTube đã phân phối NFT được cá nhân hóa cho những người có ảnh hưởng trên nền tảng và đã thông báo rằng người sáng tạo sẽ có thể kiếm tiền từ nội dung video mà họ tạo và bán chúng dưới dạng NFT.
Tiềm năng và thách thức của SocialFi
Tiềm năng phát triển
Ví dụ tốt nhất về tiềm năng tương lai của SocialFi là mối quan hệ giữa Elon Musk và hệ sinh thái $DOGE.
Như anh em đều biết, mỗi khi Musk tweet về $DOGE, giá trị của $DOGE sẽ tăng lên do ảnh hưởng của anh ấy trên nền tảng xã hội, thậm chí nó còn ảnh hưởng đến giá thị trường của Tesla. Văn hóa Meme này phát triển với phong cách nội dung đặc biệt và tốc độ lan truyền cực nhanh. Trong hệ sinh thái của chuỗi Doge, đã có dự án “Doge ++” và có “social mining token” riêng.
Hiệu ứng này không chỉ giới hạn ở $DOGE. Trong nhiều trường hợp, Elon Musk đã đưa ra những nhận xét tích cực về một loại tiền mã hóa khác trên các nền tảng xã hội và giá trị thị trường của nó đã tăng lên đáng kể.
Điều này phù hợp với nhiệm vụ của SocialFi là chuyển sang phân quyền cùng với ảnh hưởng xã hội, cho phép cả người tham gia và tổ chức phát hành có thể hưởng lợi trực tiếp từ nó thông qua các social token.
Hiện tại cũng đã có những mảnh ghép hình thành một hệ sinh thái dành riêng cho social token.
Twitter gần đây cũng đã thử nghiệm SocialFi theo một cách khác. Nền tảng này đang mở rộng tính năng “Tip Jar”, được ra mắt vào đầu năm nay, cho phép người dùng Twitter tip tiền (Bitcoin, Ethereum) cho một người dùng khác thông qua các dịch vụ thanh toán được liên kết. Chẳng hạn, nếu bạn thấy bài Tweet của một người nào đó thật thú vị, bạn có thể sử dụng nút Tip Jar ngay trên tài khoản của người đó để “boa” tiền cho họ, như một lời khích lệ để họ tiếp tục đăng tải những sản phẩm tương tự trong tương lai.
Mặc dù theo cách này, không hoàn toàn phù hợp với định nghĩa của SocialFi, nhưng điều này cho phép vòng kết nối sinh thái xã hội Twitter và mối quan hệ giữa tiền tệ mã hóa được tích hợp chặt chẽ hơn. Twitter thậm chí còn có kế hoạch tung ra các social token của riêng mình cho nền tảng quản lý và bảo trì.
YouTube và Reddit hiện cũng đang xem xét các cách mà người dùng có thể kiếm được NFT thông qua việc tạo nội dung của họ.
Thách thức
- Độc quyền ảnh hưởng: SocialFi về bản chất là biểu hiện của giá trị cá nhân, và giá trị này được thể hiện trực quan dưới dạng tiền tệ. Đối với những người tham gia từ trước hoặc những người nổi tiếng có sức ảnh hưởng lớn, điều này bằng cách nào đó sẽ mở rộng độc quyền sáng tạo nội dung của họ, trong khi đối với những người tham gia muộn hơn hoặc người dùng phổ thông ít ảnh hưởng hơn, nội dung của họ thường khó bị phát hiện.
- Mô hình nắm bắt giá trị cần được cải thiện: SocialFi hiện có một số sách để người dùng tạo ra giá trị. Điển hình là tạo nội dung và chờ đợi phần thưởng từ những người theo dõi. Cái khác, từ ví dụ của Write-to-Earn, tương tự như khái niệm Play-to-Earn, có nghĩa là người viết có thể kiếm được phần thưởng thông qua việc viết. Điều này có yêu cầu cao đối với cơ chế thuật toán và sẽ bị lật lại nếu nền tảng được thiết kế theo cách không hợp lý, chẳng hạn như Monaco Planet.
Tương lai của SocialFi
Khi internet chuyển sang hướng phân quyền với Web 3.0, các nền tảng SocialFi sẽ bắt đầu nổi bật và trở thành công cụ thiết yếu để bảo vệ quyền tự do ngôn luận và chủ quyền dữ liệu.
Một chất lượng của kiến trúc Blockchain là dữ liệu được tải lên trở nên bất biến, có nghĩa là không thể thay đổi hoặc xóa. Điều này cung cấp cho người dùng thường xuyên và người sáng tạo nội dung cơ hội để đăng bất cứ thứ gì mà không sợ bị hủy thông tin hoặc kiểm duyệt.
Tăng tính minh bạch và loại bỏ người trung gian là các tiêu chuẩn với nền tảng SocialFi, nền tảng này có mục tiêu đảm bảo các thay đổi thuật toán được giám sát và người tạo nội dung nhận được một phần lợi nhuận công bằng. Người dùng YouTube đã thấy doanh thu của họ giảm trong những năm qua do các nguyên tắc nghiêm ngặt hơn, trong khi các nền tảng hỗ trợ SocialFi như Subsocial và Deeper Network cho phép người sáng tạo nội dung kiếm tiền trực tiếp từ sáng tạo của họ thông qua cơ sở người hâm mộ.
SocialFi đang thể hiện sức mạnh của nguồn tài trợ thay thế thông qua NFT và token, trong khi các cơ hội DeFi cũng có sẵn, chẳng hạn như yield farming, cho vay cùng nhiều tính năng hơn nữa.
Một khía cạnh có liên quan khác của các nền tảng SocialFi là chúng cho phép đặt dữ liệu trở lại trong tầm kiểm soát của người dùng, cho phép họ quyết định xem họ có muốn bán thông tin của mình hay không và cho ai. Các nền tảng này không chỉ cho phép người dùng nhận được một phần doanh thu quảng cáo mà còn có thể tự chọn loại sản phẩm và dịch vụ mà họ muốn xem quảng cáo.
Tất cả những điều trên có thể cho chúng ta thấy tương lai tiếp theo của các trang mạng xã hội thông thường chính là SocialFi và nó cũng có thể là một trend bùng nổ mới trong năm 2022.
Lời kết
Mặc dù các nền tảng SocialFi vẫn còn sơ khai, nhưng một số sáng kiến đã cho thấy tiềm năng to lớn. Một số dự án nhất định như DeSo đã có thể đảm bảo được hơn 200 triệu đô la tài trợ, trong khi những dự án khác đã thâm nhập thị trường và có sẵn sản phẩm hoạt động.
SocialFi chắc chắn có thể có tác động tích cực đến thế giới, đảm bảo người dùng được thưởng khi đưa quảng cáo, người tạo nội dung nhận được một phần doanh thu công bằng và thông tin được lưu chuyển tự do bất chấp mong muốn của giới công nghệ lớn.
Tương tự như cách chúng ta chứng kiến sự bùng nổ trong mùa hè năm 2020 của DeFi, chúng ta cũng có thể chứng kiến một sự kiện tương tự đối với SocialFi và phương tiện truyền thông xã hội dựa trên blockchain trong năm 2022. Một làn sóng mới của các mạng có tính sáng tạo cao có thể chịu trách nhiệm đẩy nhanh quá trình áp dụng. Nếu thành công, nhiều người dùng vỡ mộng sẽ chào đón cơ hội rời Facebook và Twitter với niềm hân hoan.
Camile
—
* Thông tin trong bài viết chỉ mang mục tiêu chia sẻ và cung cấp kiến thức, không phải là lời khuyên tài chính. “Do your own research!” Hãy tự nghiên cứu trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
